januari 2020


Ter gelegenheid van de Week van reflectie zijn bestuurders, Inspectie, zorgprofessionals en andere betrokkenen uitgenodigd om een blog te schrijven.

 

'Zorg is als jazz: samenspel, soleren en improviseren'

'Ik kan uren naar jazz luisteren en kijken, net zoals ik eindeloos kan genieten van zelfbewuste, communicatieve en improviserende zorgprofessionals', schrijft Frank van der Linden, voorzitter Raad van Bestuur Humanitas DMH, in zijn blog ter gelegenheid van de Week van reflectie. 'Genieten van het prachtige samenspel, van de solo’s, van het stabiele (team)ritme en niet in de laatste plaats van het plezier dat er vanaf spat.' Een pleidooi voor jazz als inspiratiebron, over samenspel, soleren en improviseren, jezelf kennen, en reflectie.

Ik kan uren luisteren en kijken naar een jazz-band. Ik geniet van het soms onnavolgbare samenspel, waarmee complexe composities bijna makkelijk klinken. Ik geniet van het subtiele leiderschap, waarbij met één bemoedigende blik wordt aangegeven wie de vrijheid krijgt om te soleren en te improviseren. Ik geniet van het contrast tussen een solo, die los lijkt te komen van de omgeving, en het stabiele ritme van de band die vervolgens even soepel weer bij elkaar komen. En dat alles gebaseerd op een ongelooflijk grote beheersing van het muziekinstrument.

Krassen op je ziel

Ik werk nu al vele jaren in de zorg en die zorg is, zoals Andries Baart zo mooi zegt, altijd relationeel; de relatie is zorg en in de relatie ontstaat zorg. Daarbij vraagt hij terecht aandacht voor de wederkerigheid, een belangrijk kenmerk van een relatie. In dat kader maak ik graag de vergelijking tussen zorg en jazz. Immers, wil je de relatie met cliënten en bewoners aangaan, wil je de betrouwbare ander zijn, wil je er zijn op de momenten die er voor de ander toe doen, dan zul je het 'zorg-instrument' moeten beheersen. En in de relatie ben je zelf dat instrument.

Het is dus voor iedereen in de zorg cruciaal dat je jezelf kent, dat je weet wat jouw talenten zijn, waar jouw grenzen liggen, welke krassen op jouw ziel van invloed zijn en hoe deze krassen nog steeds soms pijnlijk kunnen opspelen, en in welke situaties jij het beste tot jouw recht komt.

Pas als je weet wie je bent, wat je nodig hebt, als je jouw eigen kwetsbaarheid omarmt, kun jij je verbinden met andermans kwetsbaarheid en de betrouwbare ander zijn.

Dan weet je immers wanneer het jouw moment is om te soleren, dan durf je te improviseren, dan pak je het podium en weet je ook wanneer het beter is om het basisritme vast te houden en een ander het podium te gunnen.

Samenspel

Reflectie voor elke zorgmedewerker is daarom cruciaal. Een heel fundamentele vorm van reflectie: wie ben ik, wie ben ik ten opzichte van jou en wat mag je van me verwachten, op dit moment in deze context?

Het gaat net als in de jazz verder dan de individuele reflectie, omdat je zorg zelden solistisch organiseert en uitvoert. Vrijwel altijd is jouw optreden onderdeel van een groter geheel en ben je in teamverband actief. Ook dan is reflectie cruciaal: wie zijn wij, kennen we elkaar, hoe spelen we deze compositie, welke accenten leg jij, welke solo pak ik en waar geven we elkaar ruimte om te improviseren?

Ik kan uren naar jazz luisteren en kijken, net zoals ik eindeloos kan genieten van zelfbewuste, communicatieve en improviserende zorgprofessionals. Genieten van het prachtige samenspel, van de solo’s, van het stabiele (team)ritme en niet in de laatste plaats van het plezier dat er vanaf spat.

 

Frank van der Linden,
voorzitter Raad van Bestuur Humanitas DMH